به گزارش اشراف- وجیهه قاسمی، تفاوت‌هایی در روش‌های تفکر افراد نسبت به رویدادهای فشارزا و نحوه کنارآمدن با آنها وجود دارد. نگاهی به این تفاوت‌ها نشان می‌دهند که چگونه سازگاری افراد با مشکلاتشان اتفاق می‌افتد یا برعکس.

رویدادهای بی‌شماری هستند که باعث فشار روانی می‌شوند. بعضی از آنها مانند جنگ، زلزله رویدادهای مهمی‌اند که تغییرات مهمی در زندگی شخصی افراد ایجاد می‌کنند. برخی دیگر از رویدادها مانند از دست دادن یک دوست یا ابتلا به یک بیماری یا تغییر محل سکونت یا تغییر شغل و ازدواج هم فشار روانی ایجاد می‌کنند اما در رتبه پایین‌تری هستند. گم کردن کیف پول، گیرکردن در ترافیک یا جر و بحث با همکار یا استاد هم گرچه به لحاظ فشار روانی حاد، ولی کوتاه هستند، اما مثلا نارضایتی از زندگی زناشویی طولانی‌مدت یا نامحدود یا رفتار انتقادی همیشگی یک رئیس با کارمندانش یا بالارفتن مدام قیمت‌ اقلام مورد نیاز زندگی، فشار روانی از نوع مزمن است.

وقتی وضعیت زندگی یک فرد خارج از حیطه معمول تجربه یک انسان باشد، یعنی قابل کنترل نباشد، مانند جنگ، سوانح طبیعی یا هسته‌ای یا حتی رانندگی و سقوط هواپیما و نیز آسیب‌های بدنی مانند تجاوز به عنف یا مورد سوءقصد قرارگرفتن، این رویداد، رویدادی آسیب‌زا تلقی می‌شود که از لحاظ روان‌شناختی، بازماندگان آن گیج و مبهوت شده و حتی ممکن است در این حالت در معرض آسیب‌های بیشتری قرار گیرند. موقعیت‌های فشارزا معمولا تاثیرات ذهنی و روانی جبران‌ناپذیری بر جای می‌گذارند و برخی از آنها هزینه‌های بسیاری را به جامعه تحمیل می‌کنند. برخی افراد پس از موقعیت فشارزا دچار اختلال خواب، گوش به زنگی شدید و مشکل تمرکز می شوند یا دیده شده افراد بازمانده از سوانح طبیعی یا حوادث، احساس گناه بازماندگی دارند از این بابت که قادر به نجات دیگران نبودند. اینها دچار افسردگی و دیگر مشکلات روانی پس از آسیب می‌شوند.

در همه وضعیت‌هایی که فشار روانی بالایی با خود دارند، عامل پیش‌بینی‌پذیری یعنی دانستن زمان و احتمال وقوع وجود ندارد. در این حالت فرد به حداکثر انگیختگی هیجانی می‌رسد و احساس درماندگی بیشتری را تجربه می‌کند، بنابراین وقتی نمی‌توانیم واقعه‌ای را پیش‌بینی یا از وقوع آن جلوگیری کنیم، کم‌کم سبب تجربه وضعیتی را می‌شود که همواره احساس فشار می‌کنیم و این ما را از پا درمی‌آورد.

لازم است در جامعه امروز، عوامل فشارزا مورد توجه بیشتری قرار گیرند و برای آنها فکری شود تا کمتر شاهد از پادرآمدن زنان و مردانی باشیم که ممکن است در آینده هزینه‌های درمان روانی آنها در گستره بالایی به جامعه تحمیل شود.