به گزارش اشراف- زینب مرتضایی فرد، صفحات هنری خبرگزاری‌ها رسیده‌اند به شرایط«گشتیم، نبود، نگرد، نیست!» و حالا در این اوضاع بی‌خبری و تعطیلی رویدادها در سایه شیوع کرونا، بیش از هر چیز اخبار فروش آثار هنری و چکش خوردن آنها در حراج‌های خارج از ایران منتشر می‌شود. در این حراج‌ها آثاری از هنرمندان شاخص ایرانی از جمله تابلوی مینوتور بهمن محصص هم چکش خورده‌ اما طبیعتا تعداد آثار غیرایرانی‌ای که به رقم‌های بالایی فروخته شده و رکوردهای قبلی فروش آثار صاحبان خود را هم جابه‌جا می‌کنند خیلی بیشتر است. نکته جالب این است که از اغلب هنرمندان مطرح حاضر در این حراج‌ها آثاری در ایران وجود دارد. آثاری که در گنجینه موزه هنرهای معاصر تهران و همچنین موزه علی‌اکبر صنعتی کرمان وجود دارند و بخش مهمی از سرمایه و دارایی این موزه‌ها را به خود اختصاص داده‌اند. نکته جالب‌تر را هم باید این دانست که طی چهل و چند سال گذشته هیچ اثر خارجی‌ای با بودجه دولت خریداری و به گنجینه موزه‌ها اضافه نشده است.

غول‌های هنر مدرن در موزه‌های ایران

آثار گنجینه موزه هنرهای معاصر تهران در زمره مجموعه‌های کم‌نظیر جهانی بوده و دربردارنده آثار هنرمندان ایرانی و خارجی هنر نوین است، برخی از آثار این گنجینه از مهم‌ترین و البته گران‌ترین آثار هنری جهان به‌شمار می‌روند. از زمان تشکیل موزه هنرهای معاصر تهران در سال ۱۳۵۶، آثار ارزشمند هنرهای تجسمی از ایرانی گرفته تا جهانی در گنجینه موزه جای گرفتند و به مرور زمان بر ارزش‌های آن افزوده شد؛ آثاری که البته در این سال‌ها بارها و در غالب نمایشگاه‌های گوناگون به نمایش عمومی گذاشته شده است. بیش از ۳ هزار اثر در گنجینه موزه هنرهای معاصر تهران موجود است که مجموعه آثار خارجی آن یک دوره ۱۵۰ ساله از امپرسیونیسم تا هنر مفهومی را تشکیل می دهد. در میان آثار خارجی، برخی از آنها جزو  آثار گران قیمت در جهان محسوب می شوند و به نظر مادی و معنوی از ارزش بالایی برخوردار هستند.

در این دو موزه از پابلو پیکاسو، کامی پیسارو، کلود مونه، پل گوگن، هانری دُ تولوز _ لوترک، رنه ماگریت، جکسون پولاک، مارک روتکو،  رابرت مادرول، خوان میرو ، اندی وارهول ، ونسان وَن‌گوگ، فرانسیس بیکن، ویکتور وازارلی، واسیلی واسیلیویچ کاندینسکی و بسیاری هنرمندان شناخته‌شده هنر مدرن جهان آثاری وجود دارد. این نام‌ها دقیقا همان کسانی هستند که این روزها در حراج‌های بزرگ نامشان دیده می‌شود و حضور آثارشان در موزه هنرها معاصر نشان از سرمایه‌گذاری درستی دارد که سال‌ها پیش انجام شده و گنجینه‌ای برای موزه تدارک دیده که امروز حرفی برای گفتن در جهان داشته باشد، هم از نظر مادی کارهای ارزشمندی را در خود جا داده و هم از مسیر هنر روز جهان دور و جدا نمانده باشد، حالا اما اوضاع به این شکل نیست، قطعا وقتی چهار دهه دیگر آثار هنرمندان مطرح جهان در عرصه تجسمی خرید و فروش شوند نام آنها برای ما به این اندازه آشنا نخواهد بود. هرچند که همین حالا هم بیشتر ما نمی‌رویم موزه این آثار را –به شرط اینکه هر از گاهی به نمایش گذاشته شوند- ببینیم اما هر چه باشد درباره‌شان حرف زده می‌شود و می‌دانیم موزه کشورمان از لحاظ داشتن آثار هنری غنی است.

چهل‌وچند سال تعطیلی

از سال ۱۳۵۸ تا کنون هیچ اثر خارجی‌ای برای گنجینه موزه هنرهای معاصر خریداری نشده است. سال گذشته هم احسان آقایی رئیس موزه هنرهای معاصر تهران گفت موزه هیچ پولی برای خرید اثر هنری خارجی نداشته و ندارد. طبق اطلاعاتی که از روابط عمومی موزه گرفتیم در این چهل‌وسه سال ۱۵۸ اثر به موزه اهدا شده‌است. موزه‌ای که در شروع کار خود جریان‌های هنری روز را دنبال و تلاش می‌کرده همپای موزه‌های بزرگ دنیا حرکت کند، حالا بدجور جا مانده است. اگر حرف رئیس موزه را لحاظ کنیم و بخواهیم بپذیریم پولی در بساط وزارت ارشاد برای انجام این کار مهم وجود ندارد، باز هم قانع‌کننده نیست، این موزه حالا قربانی بی‌پولی می‌شود اما قبل از آن چه؟ سرگذشت یک موزه پویا همین چند سال اخیر نیست و باید از مدیران قبلی آن هم که برخی در عرصه هنرهای تجسمی بسیار مدعی‌اند پرسید طی زمان حضورشان و در شرایطی که اوضاع اقتصادی ایران بهتر از امروز بود، چرا به دنبال افزودن آثاری به گنجینه موزه و غنی کردن دوباره آن برای فردا نبوده‌اند.