به گزارش اشراف به نقل از فارس،‌ آیین رونمایی از دانشنامه «حافظ» که به سرپرستی عبدالله جاسبی و سرویراستاری بهاء‌الدین خرمشاهی منتشر شده، در مؤسسه فرهنگی اکو برگزار شد.

*کسی را یارای مقابله با حافظ نیست

عبدالله جاسبی که سرپرست گروه تألیف دانشنامه حافظ بود، در این مراسم گفت: این کار با کمک شخصیت‌ها و اساتید برجسته در طول سه سال و نیم به صورت فشرده و نفس‌گیر به نتیجه رسید.

وی افزود: برای پارسی‌زبانان ظرافت و لطافت حافظ پیش از شناخت از هویت خود فهم می‌شود. سرشت ما از ابتدا با حافظ گره می‌خورد و در سفره هفت‌سین می‌بینیم که دیوان او کنار قرآن می‌نشیند و پس از قرآن در امور از آن مشورت می‌گیریم و بر آن تفأل می‌زنیم. تمدن ایران‌زمین برخوردار از ادیبان و سخنورانی است که در سرزمین ادب درخشیده‌اند. هیچ کسی را معمانری واژگان و معماری هنرمندانه و استادانه را یارای مقابله با حافظ نیست.

سرپرست دانشنامه حافظ گفت: حافظ با همه خوش‌الحان بودن چون دُرّ گزیده سخن می‌گوید و به جای مفصل مجمل تذهیب می‌کند. کلام سحرانگیزش همواره بوی نو بودن می‌دهد و آنچه او را سرآمد می‌کند بی‌نیازی و بی‌تعلقی است. حافظ در اشعارش بی‌مهابا بر پوست و گوشت نادانی می‌تازد و امروز بیش از همیشه به او نیاز داریم تا بساط ریاکاران را برهم بزند و بر دکان دین ریاکارانه خط بطلان بکشد.

او اضافه کرد: او مقصود آفرینش را عشق می‌داند. نه مرادی دارد که تسلیم تقلید باشد و نه مریدی که به میل دیگری سخن گوید. او خود را حجاب خود و همه داشته‌هایش را از قرآن می‌داند و بهشت را نقد طلب می‌کند و به تاجران بهشت حمله می‌کند. حافظ جاودان است چون جان مایه او سخن عشق است. او چنان به ظرافت سخن گفته که انگار با راویان وحی همنشین بوده است.

جاسبی در پایان سخنانش گفت: حافظ در ساختار و قالب به قرآن تأسی می‌جوید و هر بیتی مانند آیات قرآن بدون پس و پیش می‌تواند عرضه شود و معنای مستقل بدهد. حافظ پدیده‌ای است که به او بسیار پرداخته شده و مجموعه حاضر تلاش جمعی از استادان و حافظ‌شناسان سراسر جهان است تا برای مجموعه عظیم حافظ راهنمایی تألیف کنند.

*مقالات بدیعی در دانشنامه گرد آمده است

بهاءالدین خرمشاهی سرویراستار دانشنامه حافظ با اشاره به اینکه ۱۵۰ نفر در این طرح همکاری کردند که اسامی آنها در کتاب آمده است، گفت: حیرت‌انگیز است که چه کسانی و با چه زبان‌هایی به حافظ پرداخته‌اند و بهتر است برای سهولت در فهرست کردن، بگوییم چه کسانی به حافظ نپرداختند. حدود ۲۰ زبان از جمله اردو، عربی، آلمانی، انگلیسی، فرانسوی، روسی و… به حافظ پرداخته‌اند و کار کردن چنین دانشنامه‌ای آرزوی دیرین من بود که امروز شاهد به ثمر نشستن آن هستم.

وی افزود: این کار سه مرتبه بازخوانی شد و می‌توان ادعا کرد که کم غلط است. من تصور می‌کردم کار متوسطی انجام می‌دهیم اما در سومین بازخوانی متوجه شدم چنین نیست و مقالات بدیعی در آن آمده است.

*۱۲ مقاله به دانشنامه حافظ تقدیم کردم

سیدعلی موسوی گرمارودی در آیین رونمایی از دانشنامه حافظ گفت: فعالیت در کنار بهاءالدین خرمشاهی در این پروژه برای من کلاس پرارزشی بود که چگونه باید ویرایش کرد و چگونه با شیوه علمی با مقالات دانشنامه باید کار کرد.

وی افزود:‌ دوستی داشتم در ایتالیا که وقتی قرار شد به حافظ در ایتالیا بپردازیم با ارتباط برقرار کردم که گفت دیگر از من گذشته اما شاگردی دارم که او می‌تواند مقاله‌ای به شما بدهد که مقاله ایتالیایی در این دانشنامه یکی از بهترین مقاله‌های این اثر است. برای جمع‌آوری مقالات علاوه بر ارتباط با خارج از کشور در استان‌ها نیز مراکزی ایجاد کردیم تا از آن طریق مقالاتی گردآوری شود. حتی من که تا پیش از این مقاله‌ای در دانشنامه‌ها نداشتم به این دانشنامه ۱۲ مقاله تقدیم کردم.

*حافظ آینه‌ای است که انسان می‌تواند خود را در آن ببیند

فتح‌الله مجتبایی در این مراسم با اشاره به اینکه حافظ یک استثنا در تاریخ شعر و فرهنگ ما است، گفت: در شعر فارسی هفت قله را به عنوان قلل رفیع نام می‌برند که فردوسی، خیام، مولوی، سعدی، نظامی، حافظ و جامی این قله‌ها هستند. اما حافظ در این بین یک کیفیت دیگری دارد.

وی افزود: حافظ و مولوی در خانواده ما دارای قداست بود و ما اجازه پشت کردن و یا دراز کردن به سوی این کتب را نداشتیم و البته این قداست در فرهنگ ما عمومیت دارد. حافظ آینه‌ای است که انسان می‌تواند خود را در آن ببیند و به همین خاطر است که می‌توان با دیوان اشعار او فال گرفت.

*دانشنامه حافظ کاری بی‌بدیل است

محمدمهدی مظاهری رئیس مؤسسه فرهنگی اکو در این مراسم با اشاره به منطقه اکو گفت:‌ این منطقه دارای پیشینه کهن در عرصه فرهنگ است که با نگاهی به آثار ادبی در این منطقه پی به آن می‌بریم.

وی افزود: در میانه هزاران ستاره پرفروغ ادب در این منطقه حافظ جایگاه ویژه‌ای دارد و هیچ شاعری مانند او نتوانسته چنین تأثیری بر شعر پارسی بگذارد و جدا از چهره‌های شرقی بزرگان فرهنگ غرب نیز از او تأثیر پذیرفته‌اند. گوته و نیچه از چهره‌هایی هستند که از حافظ تأثیر گرفتند ودر آثارشان بارها به او اشاره کرده‌اند.

رئیس مؤسسه فرهنگی اکو گفت: امروز حاصل کار بیش از ۱۵۰ حافظ‌پژو با بیش از ۲ هزار مدخل رونمایی می‌شود کاری که از پس از دوره حیات حافظ تا امروز بی‌بدیل است. در خلاقیت هنری در این دانشنامه تنها به غریزه پاسخ نمی‌دهد بلکه حافظ در آن به نیاز هم پاسخ می‌دهد. کتاب و مطالعه آن به معنای بهتر دانستن، بهتر اندیشیدن و بهتر عمل کردن است.

*برای بخش حافظ و گیاهان با دانشنامه همکاری کردم

بهرام گرامی یکی از مشارکت‌کنندگان در تألیف دانشنامه حافظ با اشاره به رشته تحصیلی خود و ارتباط آن با شعر حافظ گفت:‌ رشته تحصیلی من تا مقطع دکتری با علوم گیاهی مرتبط بوده و در محافل علمی و دانشگاهی نیز همواره این ارتباط برقرار بوده است. همچنین من از سنین نوجوانی با نوشتن مأنوس بوده و با قلم بیگانه نبوده‌ام و به خاطر ارتباطم با گیاهان در رشته تحصیلی‌ام آثاری مانند گیاهان در شعر فارسی یا گیاهان در قرآن تألیف کرده‌ام.

وی افزود: به واسطه فعالیت‌هایم در دانشنامه ایرانیکا برای نوشتن بخش حافظ و گیاهان از من دعوت شد که به خاطر مطالعاتم در حوزه زمین‌شناسی بخش سنگ را نیز به من سپردند و در کمال نام‌آوری نویسنده ۶۵ مدخل در دانشنامه حافظ هستم.

*از نوجوانی عاشق حافظ بودم

حجت‌الحق حسینی که او نیز در نوشتن مقالات این دانشنامه همکاری داشته گفت: عشق من به حافظ مربوط به دوره نوجوانی بوده است و زمانی که به من گفتند بهاءالدین خرمشاهی برای همکاری در این دانشنامه از تو دعوت کرده باورم نمی‌شد زیرا او کسی است که حافظ و قرآن را به من نشان داده و باورم نمی‌شد که روزی او را ببینم. اما امروز چهار مقاله با موضوع نجوم در حافظ از من در این دانشنامه منتشر شده است.

در پایان این مراسم از «دانشنامه حافظ» رونمایی شد.