به گزارش اشراف- خدیجه معینی، ریشه این رویداد، به سال ۲۰۱۹ برمی‌‌گردد؛ زمانی که شرکت ‌Sheep Inc، تولیدکننده لباس‌‌های کشباف در لندن، برچسب NFC را معرفی کرد تا مصرف‌‌کننده‌ها بتوانند زنجیره تأمین ژاکت‌‌های پشمی مرینوس این شرکت را از طریق یک اپلیکیشن ردیابی کنند. استارت‌آپ بریتانیایی Provenance نرم‌‌افزاری تولید کرده که زنجیره تأمین محصولات را از سرزمین تا تبدیل شدن به پوشاک نهایی ردیابی می‌کند.

فناوری این استارت‌آپ نخستین بار در پاییز گذشته، توسط برند دانمارکی Ganni مورداستفاده قرار گرفت. همچنین در ماه دسامبر بود که برند پایدار کفش «نیسولو» در نشویل، برچسبی را معرفی کرد که آشناتر از همه به نظر می‌‌رسد: برچسبی با عنوان «اطلاعات پایداری» که از اطلاعات تغذیه‌‌ای روی خیلی از محصولات غذایی الهام گرفته شده بود.

این برچسب‌‌ها چگونه کار می‌کنند؟ تفاوت آن‌ها با برچسب‌‌های معمولی که روی پیراهن‌‌ها و کاپشن‌‌های خودمان می‌‌بینیم چیست؟ برچسب‌‌های لباس سال‌ها حاوی یکسری اطلاعات ساده مثل کشور تولیدکننده و درصد مواد تشکیل‌‌دهنده بوده‌‌اند.

اما اگر بخواهید یک تی‌شرت نخی بخرید، برچسب روی آن هیچ توضیحی درباره اینکه پنبه آن کجا و چگونه کشت شده ندارد، یا افرادی که در مزرعه کار کرده‌‌اند دستمزد خوبی گرفته‌‌اند یا نه. یا اگر آن محصول یک ژاکت پشمی باشد، پشم آن از کجا آمده و با گوسفندان رفتار درستی شده یا نه. برچسب‌‌گذاری‌‌های جدید، حاوی جزئیات بسیار بیشتری هستند.

اما چگونه کار می‌کنند؟ هر سیستم برچسب‌‌گذاری متفاوت است. مثلاً درباره شرکت‌Sheep Inc، گوشی هوشمندتان را روی چیزی به اندازه سکه که ظاهر پلاستیکی دارد و از نوعی ماده گیاهی تجزیه‌‌پذیر درست شده می‌گیرید.

سپس یک صفحه اپلیکیشن باز می‌شود که به گفته الکساندر لویس، طراح ارشد Sheep Incاطلاعاتی مانند اینکه «گوسفند متعلق به کجاست، پشم آن در چه تاریخی چیده شده، چه تاریخی متولد و آخرین بار چه زمانی واکسینه شده و سفری که پشم گوسفند موردنظر از نیوزیلند به انبار، دستگاه بافندگی، مرکز تهیه و تدارک تا رسیدن به مشتری طی کرده» را نشان می‌دهد.

برای ID دیجیتالی که کارگروه مد با همکاری شرکت دیجیتال EON درست کرده، می‌توانید QR کد روی برچسب را اسکن کنید. این کار هم شما را به یک صفحه اپلیکیشن می‌‌برد که جزئیات مواد اولیه به کار رفته و اصل بودن محصول را نشان می‌دهد و می‌تواند ابزاری مفید برای بازار محصولات دست دوم که پر از محصولات تقلبی است باشد و کار بازیافت را هم راحت‌‌تر می‌کند.

در سیستم شرکت‌Provenance، اطلاعات با کلیک کردن روی یک پلتفرم خرید آنلاین که آن برند را دارد، قابل‌دسترسی است. به گفته جسی بیکر، بنیان‌‌گذار Provenance «فرض کنید یک پیراهن از پنبه ارگانیک ساخته شده است. می‌توانید روی «پنبه» کلیک کنید و میزان مصرف آب، کاهش کربن و رفتار با کارگران را در فرآیند تولید آن ببینید. همچنین موقعیت مکانی کارخانه را روی نقشه تشخیص دهید.»

برای خیلی از افراد این اطلاعات پیچیده است و شاید بخواهند از آن بگذرند. برچسب «اطلاعات پایداری» شرکت نیسولو برای این افراد مناسب است. پاتریک وودیارد، مدیر این برند می‌گوید آن‌ها سه سال زمان و ۵۰۰ هزار دلار برای تولید این برچسب صرف کرده‌‌اند که روی جعبه‌های کفش خورده است.

ارزیابی‌‌ها به ۱۲ دسته‌بندی تقسیم می‌شوند که میزان دستمزدها، مراقبت سلامت، مواد اولیه و بسته‌‌بندی را شامل می‌شود. هر یک از آن‌ها به‌عنوان یک درصد در لیست قرار می‌گیرند و بنابراین اگر هر کس در زنجیره تأمین یک آیتم، حداقل دستمزد را دریافت کند، آن آیتم امتیاز ۱۰۰ درصد را می‌گیرد.

اگر از هر ۱۰ کارخانه، ۹ تای آن‌ها امکانات مرخصی زایمان یا مراقبت سلامت را عرضه کنند، امتیاز ۹۰ درصد می‌شود. یک QR کد روی جعبه کفش قرار می‌گیرد که مشتریان می‌توانند آن را اسکن کنند. ممکن است معیارهای هر بخش را به‌طور کامل تشخیص ندهید. نیسولو اعلام کرده داده‌های آن از ۳۱ منبع مختلف تأمین می‌شود، ازجمله شاخص Higg که یک استاندارد خودارزیابی صنعت پوشاک برای ارزیابی آثار زیست‌محیطی و پایداری اجتماعی درون زنجیره تأمین است، Good On You که مرجع امتیازدهی مد و پوشاک در پایداری است و همچنین تحقیقات خودشان.

به‌عنوان‌مثال، برچسب یکی از بوت‌‌های پرطرفدار نیسولو (Everyday Chelsea)، به شما می‌گوید کارخانه‌هایی که این بوت را تولید می‌کنند، از نظر مراقبت سلامت و مزایای کارکنان، عملکرد بسیار خوبی دارند، اما می‌توانند روند «بسته‌‌بندی و توزیع» خود را بهبود بخشند (آن‌ها قصد دارند مواد اولیه به‌کاررفته در بسته‌‌بندی‌‌ها را تا ۵۰ درصد کاهش دهند).

وودیارد می‌گوید قرار است این برچسب‌‌ها نوعی «ابزار آگاهی» باشند تا برندها بتوانند نقاط ضعف خود را ببینند. کاربرد دیگر آن‌ها «ابزار مسئولیت‌پذیری» است که برای این هدف، نرم‌‌افزار رایگانی در دسترس است که همه بتوانند از آن استفاده کنند.

پس آیا این نوع برچسب‌‌گذاری باعث می‌شود مشتریان خریدی هوشمندانه‌‌ داشته باشند؟ دیلیس ویلیامز، استاد طراحی مد در مرکز «مد پایدار» دانشگاه هنر لندن می‌گوید: «هر شناسه‌‌ای که امکان ردیابی را فراهم می‌کند، قطعاً قدمی در جهت مثبت است. اما در نهایت، مد هم مثل صنعت غذا باید به نقطه‌‌ای برسد که همه در آن از یک فرمت یکسان استفاده کنند. تنها در این صورت است که یک سیستم واقعاً خوب خواهیم داشت.»