به گزارش اشراف- هانیه علی‌نژاد، در فضای کتابخانه جنگ که ایجاد کردید چقدر دغدغه تعامل با علاقه‌مندان این حوزه را داشتید؟ این فضا چقدر دغدغه انتقال و فهم مخاطب نسل جدید از جنگ را دارد و چگونه؟
مسلما کتابخانه با مراجعه‌کننده، معنا پیدا می‌کند. بنا نیست ما کتابها را انبار کنیم که شاید روزی، کسی از راه برسد و کتابی درخواست کند. بدین سبب، دغدغه مراجعه‌کننده و نیاز وی، با جان و جهان کتابدار عجین شده است. کتابدار مدام در پی آن باید باشد که چگونه در پژوهش مؤثر واقع شود، چگونه در فرهنگ مؤثر واقع شود. چگونه به خواسته‌ها و نیازهای طیف‌های مختلف مراجعان، از زن و مرد، پیر و جوان، شاغل و خانه‌نشین، کودک و بزرگسال، دختر و پسر و از هر طیفی پاسخی درست، منطقی و لذت بخش بدهد. از این زاویه ما معتقدیم مراجعه کننده بزرگترین سرمایه کتابخانه است و بدون حضور وی کتابخانه به‌معنی است.
منابع جنگ و دفاع و جهاد و صلح از این قواعد مستثنا نیستند. از مهم‌ترین آثار دنیا، مثل رمان‌های بزرگ به این موضوعات اختصاص دارد. ما دعا می‌کنیم سختی‌هایی مثل جنگ، بیماری، حوادث طبیعی و غیره از زندگی بشر محو شود. اما به دعای ما نیست. به خواست ما چنین نخواهد شد. بشر در رنج آفریده شده است و جوهر انسانی‌اش در رنجها و سختی‌ها نمودار می‌شود. پس این موضوع یکی از خواندنی‌ترین موضوعات بشری محسوب می‌شود. و همیشه خواننده داشته و خواهد داشت. تجربه زیسته انسان در چنین فضایی، همیشه مشتری پر و پاقرص خودش را دارد و در آینده نیز خواهد داشت.
این ما تولیدگران محتوا هستیم که باید جنس ادبیات را بشناسیم، ذائقه مخاطب را بشناسیم و برایش محتوای شایسته تولید کنیم. کتابخانه‌ها هم محیط عرضه و تقاضای این آثار هستند. مخصوصا در گرانی‌هایی که جامعه ما دچارش شده، کتابخانه می‌تواند باری از دوش کتاب‌خوانان بردارد.
کار کتابخانه تخصصی جنگ حوزه هنری کمی متفاوت است. این کتابخانه، یک کتابخانه مرجع و مادر در سطح ملی محسوب می‌شود و ناچار است تمام آثار (بدون توجه به قوت و ضعف آنها) را تهیه و ساماندهی و آماردهی کند. با این حال از کار کیفی غافل نیستیم و تلاش می‌کنیم کتابخانه را از یک انبار کتاب به سمت مرکز تولید محتوا سوق دهیم و با مراکز تولید محتوای ادبی و هنری همکاری نزدیک داشته باشیم. خوراک فکری و محتوایی فیلم‌سازان و برنامه‌سازان را در اختیار بگذاریم. بستر تحقیق و پژوهش را آماده کنیم.
در خصوص نسل جدید، توان ارتباطی ما به توان ارتباطی آثار معطوف است. هر چقدر آثار پدیدآمده فرانسلی باشد و بتواند در نسلهای مختلف زیست مناسبی داشته باشد دست کتابخانه برای تعامل با نسل جدید پر خواهد بود و خواهد توانست که سوالات آنها را پاسخ دهد. لذت کتاب‌خوانی از موضوعات انسانی جنگ و صلح را به آنها بچشاند. ذهن آنها را با ایثار و فداکاری نسل‌های پیشین سرزمینش آشنا سازد. به آنها انگیزه مقاومت و ماندن و ایستادگی بدهد.

_ فضای نمایشگاه کتاب چقدر به معرفی این فضا و ارائه آن به مخاطبین کمک میکند؟

در شرایط کنونی، کتابخانه‌ها، قبل از اینکه به نمایشگاه به عنوان یک محیط تعاملی نگاه کنند، به عنوان یک واسط تهیه منابع مورد نیاز نگاه می‌کنند. با این حال، همواره یکی از آرزوهای من، استقرار سامانه‌های کتابخانه‌ای مؤثر در موضوعات مختلف، همچون دفاع مقدس، در مراکز نمایشگاهی است که مسئولیت راهنمای مراجعان به منابع را به عهده داشته باشند. اکنون زمینه چنین کاری، هم به لحاظ نرم‌افزار و هم سخت‌افزار مساعد نیست و توان چنین برنامه‌ای، حتی توسط مرکز معظمی چون کتابخانه ملی هم وجود ندارد.

_ کدام از کتابهای شاخص مجموعه‌تان را برای مطالعه پیشنهاد میکنید.

خوشبختانه کتابهای مناسب و با کیفتی توسط مراکز مختلف نشر آثار جنگ و دفاع مقدس منتشر شده است. برخی از اینها، پر مخاطب و پر فروش هستند. به ویژه در میان خاطرات، آثار خواندنی فراوان یافت می‌شود. از اواسط دهه هشتاد به این طرف، خاطرات روی‌کرد اجتماعی به خود گرفت و نویسندگان سراغ خانواده‌ها و دغدغه‌های آنان رفتند و حاصل کار، ده‌ها کتاب خواندنی از همسران شهدا و فرماندهان، مادران شهدا و رزمندگان، زنان مؤثر در جنگ، خاطرات رزمندگان از درون خانواده‌ها و نسبت‌های انسانی با درون جامعه و امثال اینها، رنگ و بوی زندگی و عشق و عاطفه به خاطرات داده است. چندان تمایل ندارم کتاب معرفی کنم اما چند تایی را تبرکا به ذهنم آمده که می‌گویم و سفارش می‌کنم کتابخوانان بخوانند و لذت ببرند:

کتابهای قدیمی که اگر کسی هنوز نخوانده است مثل کتاب مستطاب دا، نورالدین پسر ایران،پایی که جاماند،روزهای بی‌آینه، وقتی که مهتاب گم شد؛ که اینها به سبب خوب بودنشان سالهاست که تجدید چاپ می‌شوند.
از میان کتابهای جدیدتر، شاید بتوان به فرکانس ۱۱۶۰، قرارگاه سری نصرت و پسران ننه عبدالله. کتابهای زنان مقاوم خرمشهر مثل صباح، ساجی، چراغ‌های روشن شهر و زیباترین روزهای زندگی. برای این روزها که به چهل سالگی آزادسازی خرمشهر نزدیک می‌شویم اشاره کرد.