چاقی مادر از طریق بیان طولانی‌مدت ریزآران‌ای miR-۵۰۵-۵p بر رفتارهای غذایی فرزندان تأثیر می‌گذارد. این یافته بر اساس تحقیقی است که توسط لورا دیردن و سوزان اوزان از واحد بیماری‌های متابولیک شورای تحقیقات پزشکی، موسسه علوم متابولیک، دانشگاه کمبریج، بریتانیا و همکاران انجام شد.

ارتباط بین چاقی مادر و خطرات سلامت فرزندان

نتایج تحقیقات قبلی در مدل‌های انسانی و حیوانی نشان داده است که فرزندان مادران چاق بیشتر در معرض خطر چاقی و دیابت نوع ۲ هستند. در حالی که این رابطه شاید نتیجه یک رابطه پیچیده بین ژنتیک و محیط باشد، شواهد در حال ظهور نشان می‌دهد که چاقی مادر می‌تواند هیپوتالاموس؛ منطقه‌ای از مغز که مسئول حس تغذیه و هموستاز انرژی است را مختل کند.

در مدل‌های حیوانی، فرزندانی که در طول دوره‌های کلیدی رشد در معرض تغذیه بیش‌ از حد قرار می‌گیرند، بیشتر غذا می‌خورند اما اطلاعات کمی در مورد مکانیسم‌های مولکولی که منجر به این تغییرات در رفتار خوردن می‌شود، وجود دارد.

یافته‌های تحقیق در مورد ریزآران‌ای و رفتارهای خوردن در این تحقیق، محققان دریافتند موش‌هایی که از مادران چاق متولد شده‌اند، سطوح بالاتری از ریزآران‌ای miR-۵۰۵-۵p را در هیپوتالاموس خود، از همان اوایل مرحله جنینی تا بزرگسالی داشتند. محققان دریافتند که این موش‌ها بیشتر می‌خوردند و غذاهای پرچرب را ترجیح می‌دادند.

جالب توجه است که اگر مادران در دوران بارداری ورزش می‌کردند، تاثیر چاقی مادر بر رفتارهای ریزآران‌ای miR-۵۰۵-۵p و خوردن کاهش می‌یافت.

مکانیسم‌های مولکولی و اقدامات پیشگیرانه

آزمایش‌های کشت سلولی نشان داد که بیان ریزآران‌ای miR-۵۰۵-۵p را می‌توان با قرار دادن نورون‌های هیپوتالاموس در معرض اسیدهای چرب زنجیره بلند و انسولین که هر دو در حاملگی‌هایی که به‌دلیل چاقی پیچیده می‌شوند، القا کرد.

محققان ریزآران‌ای miR-۵۰۵-۵p را به‌عنوان تنظیم‌کننده جدید مسیرهای دخیل در جذب اسیدهای چرب و متابولیسم شناسایی کردند، بنابراین سطوح بالای ریزآران‌ای باعث می‌شود مغز فرزندان هنگام خوردن غذاهای پرچرب قادر به حس کردن نباشد.

چندین ژنی را که miR-۵۰۵-۵p تنظیم می‌کند با شاخص توده بدنی بالا در مطالعات ژنتیکی انسان مرتبط بوده‌اند. این تحقیق یکی از اولین تحقیقاتی است که مکانیسم مولکولی را نشان می‌دهد که قرار گرفتن در معرض تغذیه در رحم را با رفتار غذایی مرتبط می‌کند.

نتیجه‌گیری و پیامدها

محققان می‌گویند: نتایج ما نشان می‌دهد که چاقی در دوران بارداری منجر به تغییراتی در مغز نوزاد و باعث می‌شود در بزرگسالی غذای پرچرب بیشتری بخورند و احتمال چاقی آنان بیشتر شود.

آنان افزودند: مهمتر از همه، ما نشان دادیم که ورزش متوسط، بدون کاهش وزن، در دوران بارداری که به‌دلیل چاقی پیچیده است،  از تغییرات در مغز نوزاد پیشگیری می‌کند. این یافته به ما کمک می‌کند بفهمیم که چرا فرزندان مادرانی که مبتلا به چاقی هستند بیشتر احتمال دارد که خودشان چاق شوند، زیرا مواجهه در اوایل زندگی، ژنتیک و محیط کنونی همگی از عوامل مؤثر در این امر هستند.

لازم به‌ذکر است که ریزآران‌ای (به اختصار miRNA ) توالی‌های آران‌ای غیر کد شونده و کوچکی (حدود ۲۲ نوکلئوتید) هستند که در گیاهان، حیوانات و بعضی از ویروس ‌ها یافت می‌شوند و در مهار آران‌ای، تنظیمات بعد از رونویسی و بیان ژن دارای عملکرد می‌باشند.