اشراف – حامد حسین عسکری: انقلاب اسلامی ایران که در سحرگاه ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ به ثمر نشست و کاخ ۲۵۰۰ ساله حکومت‌های ستمشاهی را فرو ریخت، قبل از آنکه ماهیتی سیاسی یا اجتماعی داشته باشد، اساسا یک حرکت فرهنگی و برخاسته از باورهای عمیق معرفتی ملت ایران بود، در غیراینصورت هیچ گاه به ثمر نمی‌رسید و در همان ابتدای حرکت، با همدستی رژیم دست‌نشانده ضدمردمی و حامیان شرقی و غربی‌اش در نطفه خفه می‌شد.

این انقلاب بی‌نظیر، پس از پیروزی و برای ادامه حرکتش، نیاز به معرفی خود و تبیین دقیق مواضعش در زمینه‌های مختلف داشت؛ بهترین ابزار برای این مسئله، «هنر» بوده است و همچنان هم این هنر است که می‌تواند مسائل را به خوبی تبیین کند و از مشکلات ناشی از عدم شفافیت و تبیین نکردن مسائل مهم، جلوگیری کند.

در همان سال‌های ابتدای بعد از انقلاب، سرودهای انقلابی و آهنگ‌های حماسی جذاب توسط بهترین آهنگ‌سازان و ترانه‌سرایان که دلبسته انقلاب ملت ایران بودند، تولید شد که همچنان هم بعد از گذشت ۴ دهه برای هر نسلی جذابیت دارد؛ علاوه بر آن، سریال‌های تلویزیونی و فیلم‌های سینمایی جذابی در یک دهه بعد از انقلاب تولید شد که هم چرایی وقوع انقلاب اسلامی را برای مخاطبان بیرونی و درونی تبیین می‌کرد و هم نسبت انقلاب اسلامی را با مقوله «هنر» بازنمایی می‌کرد.

حالا و در چهل و پنج سالگی انقلاب اسلامی، باز هم این هنر است که می‌تواند هم اشکالات و نقاط ضعف را بیان کند و هم راه حل آنها و افق‌های پیش رو را به خوبی ترسیم کند.

* هنر از نگاه پیر جماران

شاید برای عده‌ای سوال باشد که آیا انقلاب اسلامی میانه‌ای با مقوله هنر و شاخه‌های مختلف آن دارد یا خیر؟ پاسخ این سوال را می‌توان از زبان رهبر کبیر انقلاب شنید.

بنیانگذار انقلاب اسلامی حضرت امام خمینی (ره) «هنر» را به معنای «دمیدن روح تعهد در انسان‌ها» توصیف کرده‌اند و درباره «هنر» چنین فرموده‌اند: «تنها هنری مورد قبول قرآن است که صیقل دهنده اسلام ناب محمّدی صلی الله علیه و آله وسلم ، اسلام ائمه هدی علیه السلام وا سلام فقرای دردمند، اسلام پا برهنگان و تازیانه خوردگان تاریخ تلخ و شرم آور محرومیت ها باشد. هنری زیبا و پاک است که کوبنده سرمایه داری مدرن و کمونیسم خون آشام و نابود کننده اسلامِ رفاه و تجمل، اسلام التقاط، اسلام سازش و فرو مایگی، اسلام مرفهین بی درد و در یک کلمه اسلام آمریکایی باشد. هنر در مدرسه عشق نشان دهنده نقاط کور و مبهم و معضلات اجتماع، اقتصادی، سیاسی و نظامی است و هنر در عرفان اسلامی ترسیم روشن عدالت و شرافت و انصاف و تجسیم تلخ کامی گرسنگان مغضوبِ قدرت و پول است».

این نگاه پویا و متعالی ایشان، زمینه مستعد و مناسبی را برای خلق آثار هنری ماندگار در یک دهه بعد از پیروزی انقلاب اسلامی فراهم کرد.

* هنر در کلام خلف صالح امام

پس از امام خمینی (ره)، خلف صالح ایشان حضرت آیت‌الله خامنه‌ای نیز با نگاهی اجتهادی و پویا، همواره پناهگاه اهالی هنر متعهد از جناح‌ها و سلایق مختلف بوده‌اند و با تبیین روشن و متفاوت «بایسته‌های هنر متعالی»، زمینه تعالی و رشد عرصه هنر را فراهم کرده‌اند.

مقام معظم رهبری بر تأثیر شگرف هنر بر روح و روان انسان تأکید دارند و اینطور می‌گویند: «هنر این خصوصیت مهم را دارد که به خاطر ملایمت با طبع انسان، بی شک در طبع او اثر می کند، هر هنری در طبع انسان اثر می گذارد، اگر چه آن کسی که مورد اثر قرار گرفته باشد، نتواند آن هنر را تحلیل کند، هنر اثر خود را می‌گذارد؛ یعنی دل را منقلب می کند و اثری در روح باقی می گذارد. هر چه مایه هنری کمتر باشد این اثر هم کمتر می‌شود».

* فصل انقلاب در هنر انقلاب

چله دوم انقلاب اسلامی، فرصتی طلایی است تا با آسیب‌شناسی راه رفته و احصاء نیازهای امروز و با میدان دادن به هنرمندان جوان، متخصص، متعهد و دغدغه‌مند، مخصوصا آنهایی که از پشتوانه و حامی خاصی هم برخوردار نیستند، زمینه را برای خلق آثار هنری اثرگذار و جذاب در عرصه سینما و تلویزیون، تئاتر، موسیقی و هنرهای تجسمی، زمینه را برای اصلاح امور و حرکت به سمت قله‌های ترسیم شده در سپیده‌دم بهمن ۵۷ فراهم کنیم.