اشرف – ملیحه عنبری: شیوع کرونا اگرچه در دو سال گذشته برگزاری نمایشگاه بین المللی کتاب تهران، به عنوان بزرگترین رویداد فرهنگی کشور، را به محاق برده، اما باعث شده تا تجربه جدیدی در برگزاری نمایشگاه‌ کتاب تهران و البته جشنواره‌ها و نمایشگاه‌های فصلی کتاب هم محقق شود؛ برگزاری نمایشگاه کتاب تهران به صورت مجازی، حالا وارد دومین سال خود شده است و به نظر می‌رسد با توجه به مزیت‌هایی که برگزاری مجازی این رویدادها دارد، حتی با رفتن کرونا هم می‌توان به ادامه این روند فکر کرد.

نمایشگاه بین المللی کتاب تهران که هر ساله در اردیبهشت ماه با حضور گسترده ناشران و البته استقبال میلیونی مردم برگزار می‌شد، با شیوع کرونا در سال‌های ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ برگزار نشد و به جای آن، طرح‌ها و نمایشگاه‌های مجازی کتاب جایگزین نمایشگاه حضوری شد. البته اگرچه در ابتدای شیوع کرونا، به واسطه گرانی کاغذ و البته مشکلات مردم، استقبال از طرح‌های فروش چندان قابل توجه نبود اما امسال، استقبال از طرح‌های فروش مجازی کتاب، به نحو فزاینده‌ای رشد داشت تا جایی که در طرح پاییزه کتاب که همین دو ماه پیش به صورت مجازی برگزار شد، بیش از ۲۸ میلیارد تومان کتاب توسط مردم خریداری شد!

صفر تا صد یک نمایشگاه مجازی

حالا دومین دوره نمایشگاه مجازی تهران با عرضه بیش از ۲۰۰ هزار عنوان کتاب از سوم تا دهم بهمن‌ماه ۱۴۰۰ برگزار شده است؛ در این نمایشگاه همه فرآیندها از ثبت‌نام ناشران گرفته تا تائید کتاب‌های عرضه شده و ارائه بن‌های حمایتی همگی به صورت مجازی محقق شده است. همچنین طبق سال گذشته عضویت ناشران داخلی در سامانه «پست کتاب» به منظور بهره‌مندی از تخفیف‌های پست کتاب، ویژه نمایشگاه مجازی کتاب تهران الزامی بود. در این نمایشگاه بیش از دو هزار ناشر شرکت کرده‌اند و در بخش خارجی نیز ناشرانی از ۱۵ کشور جهان حضور دارند. مانند سال قبل مخاطبان می‌توانند از تخفیف ۲۰ درصدی و امکان دریافت رایگان کتاب بهره‌مند شوند.

پیش‌بینی مسئولان نمایشگاه برای رفع مشکلات اینترنتی

فروش مجازی، اگرچه همه فرآیندها را تسهیل می‌کند اما هیچ کار بی‌نقصی وجود ندارد. در برخی مواقع هجوم کاربران یا مشکلات ناشی از سرعت اینترنت می‌تواند همه این تسهیلات را زیر سوال ببرد برای همین هم، مسئولان نمایشگاه مجازی کتاب تهران به منظور تسهیل در روند خرید علاقه‌مندان و مخاطبان کتاب، وبگاه دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران در نشانی ketab.ir را چهار روز زودتر از تاریخ شروع نمایشگاه، باز کردند و مخاطبان می‌توانستند از این تاریخ پس از ثبت نام در سایت، کتاب‌های مورد نیاز خود را جست‌وجو و آن را به بخش علاقه‌مندی‌های صفحه شخصی‌شان اضافه کنند تا فرایند خرید در زمان فعالیت نمایشگاه، آسان‌تر شود.

در این نمایشگاه نیز طبق سال گذشته بن‌های خرید کتاب برای دانشجویان، طلاب و اعضای هیأت علمی دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها در نظر گرفته شد. بن کتاب دانشجویان و طلاب مبلغ ۲۵۰ هزار تومان با سهم مشارکت ۱۰۰ هزار تومانی از طرف برگزارکنندگان، تعیین شده است. یعنی دانشجویان و طلاب می‌توانند با پرداخت ۱۰۰ هزار تومان بن خرید ۲۵۰ هزار تومانی را تهیه کنند. بن کتاب اعضای هیأت علمی نیز به مبلغ ۵۰۰ هزار تومان با سهم مشارکت ۲۵۰ هزار تومانی از سوی برگزار کنندگان، افزایش پیدا کرده است. البته همه فرآیندهای مربوط به ثبت نام و اختصاص بن و حتی بن اختصاص یافته، همگی در بستر ارتباطات اینترنتی شکل گرفته و نیازی به اقدامات حضوری در هیچ‌کدام از فرآیندها نیست. بن تخصیص یافته هم روی کدملی افرادا داده می‌شود و کافیست که هر شخص، در نمایشگاه یک کد کاربری ایجاد کند و به راحتی به خرید مجازی بپردازد.

نذر کتاب به صورت مجازی

ایده دیگری که برای این نمایشگاه اجرایی شده اجرای پویش ملی نذر کتاب است. علاقه‌مندان برای مشارکت در این پویش می‌توانند با مراجعه به ketab.ir وارد سامانه دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران شده و از طریق صفحه نذر کتاب مبلغ مورد نظر خود را در درگاه اختصاصی این پویش پرداخت کنند. کافیست با چند کلیک و پرداخت مبلغی که به عنوان نذر در نظر گرفته شده، به تامین کتاب برای مناطق محروم کشور کمک کنید!

آمارهای اولین نمایشگاه مجازی کتاب تهران و آمارهای طرح‌های فروش فصلی کتاب، نشان می‌دهد که مجازی بودن نمایشگاه کتاب، چیزی از رونق نمایشگاه بین المللی کتاب تهران، به عنوان بزرگترین رویداد فرهنگی کشور کم نکرده است؛ حتی با تسهیل دسترسی همه اقشار جامعه به نمایشگاه و البته در نظر گرفتن تخفیفات مناسب با بن‌هایی که به دانشجویان و اساتید اختصاص یافته می‌تواند به رونق هرچه بیشتر نمایشگاه نیز کمک کند. روندی که انتظار می‌رود حتی با پایان یافتن کرونا هم همچنان ادامه داشته باشد.