به گزارش اشراف- جواد نومیری: از آغاز جنگ تا کنون جمعیت قابل توجهی از اهالی غزه ناچار شده اند برای نجات از آتش جنگ به این منطقه پناه آورده و مستقر شوند. برخی آمار‌ها از حضور بیش از یک میلیون و نیم مهاجر در این منطقه حکایت دارد. جمعیتی که اکنون در سایه فشار‌های رژیم صهیونیستی در خطر قرار گرفته اند.

روز دوشنبه و پس از انتشار خبر تصویب حمله به رفح در کابینه نتانیاهو، خبر دیگری نیز منتشر شد که خبر از قبول مفاد توافق پیشنهادی آتش‌بس توسط حماس می‌داد، توافقی که مفاد آن توسط مصر و قطر تنظیم شده بود، اما دفتر بنیامین نتانیاهو توافق مورد پذیرش حماس را ناکافی خواند.

با این حال، یک هیأت اسرائیلی عازم قاهره پایتخت مصر شد تا به قول رژیم صهیونیستی، آخرین تلاش‌ها در جهت توافق انجام شود. مدت کوتاهی پس از انتشار این خبر نیز، اسرائیل کاتز، وزیر خارجه اسرائیل گفت: اگر حماس گروگان‌ها را نگه نمی‌داشت، اسرائیل حماس را نابود می‌کرد. ورود ارتش به رفح دو هدف اصلی جنگ را ترویج می‌کند: آزادی اسرا و شکست حماس. روند متقاعدسازی در جبهه سیاسی به طور فزاینده‌ای دشوار شده است و من تمام تلاش خود را می‌کنم تا به سربازانمان اجازه دهم ماموریت را کامل کنند.

با این وجود، تصمیم نتانیاهو برای توسعه ابعاد جنگ، با اعتراض برخی مقام‌های خارجی و تلاش برای کنترل ابعاد جنگ همراه شده است. جوزپ بورل، رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا در این باره گفت: علیرغم هشدار‌های صریح اتحادیه اروپا، آمریکا و دیگران، عزم اسرائیل برای انجام حمله در رفح منجر به کشته شدن غیرنظامیان بیشتری خواهد شد. سخنگوی هیئت گذرگاه‌های نوار غزه نیز اعلام کرد: رژیم اشغالگر صهیونیستی پس از بستن گذرگاه رفح ساکنان نوار غزه را به مرگ محکوم کرده است بستن گذرگاه رفح موجب وخامت هرچه بیشتر اوضاع انسانی و ورود کمک‌ها به این باریکه خواهد شد.

افزون بر این‌ها رسانه‌های آمریکایی خبر از تلاش‌های بایدن در جهت آرام کردن اوضاع می‌دهند. وال استریت ژورنال در گزارش نوشت: «آمریکا تحویل سلاح به اسرائیل را به تعویق انداخته است، تا شاید اهرم فشاری برای پیشگیری از حمله گسترده به رفح ایجاد کند.» نیویورک تایمز نیز گزارش داد که حماس قصد دارد اجساد گروگان‌هایی که جان‌باخته‌اند را همراه با ۳۳ گروگانی که قرار است در مرحله اول توافق آزاد شوند، به اسرائیل تحویل دهد. درواقع آزاد کردن شماری از گروگان‌ها بخشی از توافق احتمالی است. کاخ‌سفید نیز مذاکرات میان حماس و اسرائیل را در «حساس ترین» مرحله طی ۷ ماه گذشته توصیف کرده و گفته تمرکز دولت آمریکا علاوه بر مذاکرات بر جلوگیری از شکل گیری یک حمله نظامی گسترده به رفح است.

در همین حال، ملک عبدالله دوم، پادشاه اردن از بایدن برای جلوگیری از حمله اسراییل به رفح درخواست کمک کرده و گفته لازم است آمریکا مانع از وقوع «کشتار جدیدی» در رفح شود، وزیر خارجه اردن نیز گفته است که نتانیاهو با بمباران رفح توافق آتش‌بس را برهم می‌زند.

با توجه به این شرایط پرسش‌هایی مطرح است از جمله این که آیا اسرائیل قصد دارد حمله‌ای گسترده و همه جانبه در رفح انجام دهد و شکل گیری توافق بین اسرائیل و حماس امکان پذیر خواهد بود یا خیر؟ عبدالرضا فرجی راد، تحلیلگر ارشد سیاسی و استاد ژئوپلیتیک در گفتگو با فرارو به این پرسش‌ها پاسخ داده است:

اسرائیل به اهداف اساسی خود نرسیده است

نتانیاهو در آستانه خودکشی سیاسی استعبدالرضا فرجی راد به فرارو گفت: به نظر می‌رسد اسرائیل تا حدودی گیج شده است. نتانیاهو چند هدف را در زمان حمله به غزه عنوان کرد که شامل حذف حماس، پاکسازی غزه از حماس، به دست گرفتن کنترل غزه و برقراری امنیت اسرائیل بود. اما حقیقت این است که اکنون اسرائیل به هیچ یک از اهداف خود نرسیده و داخل اسرائیل نیز مشکلاتی جدی به وجود آمده است. همچنین مسئله استعفای احتمالی بنی گانتس، عضو کابینه جنگ اسرائیل نیز مطرح است. گانتس از افرادی است که احتمالا می‌خواهد اعلام کند که، چون از طریق جنگ افروزی به نتیجه نرسیدیم، امنیت اسرائیل را باید به روش دیگری، تامین کنیم. برخی تندرو‌ها نیز در اسرائیل حضور دارند که نتانیاهو برای پیشگیری از فروپاشی دولت خود، تا حدودی از نظرات آنان تبعیت می‌کند. با همه این‌ها حقیقت این است که هم اسرائیلی‌ها و هم حماس در مذاکرات برای آتش بس موقت حضور داشته اند، اما اسرائیلی‌ها از ابتدا نیز اعلام کرده بودند که حتی اگر ما زیر بار برخی شروط برویم به این معنی نیست که به رفح حمله نکنیم. چرا این موضوع مطرح می‌شود؟ به این دلیل که نتانیاهو باید به معترضان داخلی نیز پاسخگو باشد. به همین دلیل شاهد رفتار دوگانه نتانیاهو هستیم که از یک سو حمله به رفح را کلید زده و از سوی دیگر نماینده نتانیاهو، برای ادامه مذاکرات وارد قاهره می‌شود. همه این‌ها نشان دهنده نوعی سردرگمی در کابینه نتانیاهو است که تا حد زیادی متاثر از وضعیت سیاست داخلی آن است.

وی افزود: در این میان، ایالات متحده نیز مدعی شده که حمله به رفح، یک حمله همه جانبه نیست. بایدن در حال رایزنی با نتانیاهو است که حتی در صورت بروز حمله گسترده به رفح، این حمله از نوع حاشیه‌ای باشد. روز گذشته نیز اعلام شد که حمله از شرق رفح خواهد بود. طبیعتا برخی مسائل به طور کامل قابل پیش بینی نیست و نمی‌دانیم که آیا برنامه ارتش اسرائیل حمله به کل رفح و تسخیر آن است یا حمله‌ای محدود به شرق رفح خواهد بود. نوع حمله، مسئله‌ای پیچیده است و در عین حال آمریکا، اروپا و عربستان به شکل سه جانبه در حال اعمال فشار به اسرائیل هستند. تظاهرات مردمی داخل اسرائیل نیز مزید بر علت شده و شهروندان اسرائیلی به شدت خواستار آزادی گروگان‌ها و برقراری آرامش پس از ماه‌ها جنگ مداوم هستند. بعد از حمله ایران به اسرائیل نیز روحیه حماس بهبود یافته و حتی اسرائیل نیز تا حدودی پذیرفته نمی‌تواند حماس را به طور کامل حذف کند. حماس نیز پشت در‌های بسته در حال رایزنی با کرانه غربی رود اردن است تا بتواند یک دولت ائتلافی را شکل دهد تا پس از آتش بس، اعلام موجودیت کند. این موضوع نیز از خواسته‌هایی است که حماس آن را پیگیری می‌کند. اما نتانیاهو و کابینه او به شدت با شکل گیری کابینه ائتلافی مخالفند چرا که هراس از تحقق طرح دو دولت را نیز دارند.

هیچ تضمینی برای آزادسازی گروگان‌ها وجود ندارد

این استاد ژئوپلیتیک گفت: من معتقدم کابینه نتانیاهو، کابینه‌ای نیست که بتواند «دولت وحدت ملی» را در فلسطین بپذیرد و مذاکراتی را آغاز کند که منتهی به تشکیل یک دولت فلسطینی شود. به همین دلیل ما به سمتی می‌رویم که شکاف در کابینه اسرائیل جدی می‌شود و تقاضای انحلال پارلمان و سپس انتخابات جدید را در پی خواهد داشت. دولت نتانیاهو در نهایت توافق آتش بس را با تغییراتی خواهد پذیرفت، ایالات متحده نیز تلاش شدیدی برای شکل گیری توافق به خرج داده. بسیار بعید است توافق پیشنهادی مصر و قطر بدون نظر رئیس سازمان سیا مطرح شده باشد. قطعا ایالات متحده تا حدودی روی اسرائیل نفوذ دارد. در خبر‌ها نیز آمده بود که از ارسال یک محموله نظامی به اسرائیل، توسط ایالات متحده، جلوگیری شده است. نکته دیگر این است که اصلا مشخص نیست ورود اسرائیل به رفح و ادامه جنگ منجر به پیروزی بزرگی برای نتانیاهو شود. فلسطینی‌ها و حماس مصمم هستند که در رفح مبارزه کنند، ضمن این که اسرائیل مدعی است ورود به رفح با هدف آزادسازی گروگان‌ها است، اما چه تضمینی وجود دارد که ورود اسرائیل به رفح و حتی تسخیر زمین‌ها در رفح لزوما به آزادسازی گروگان‌ها منتهی شود یا گروگان‌ها در جنگ کشته نشوند یا حتی تظاهرات داخل اسرائیل گسترده‌تر نشود؟

وی افزود: به همه این دلایل ورود نتانیاهو به رفح در ابعاد گسترده می‌تواند نوعی خودکشی برای کابینه وی نیز باشد. در واقع او باید ریسک بسیار بالایی را بپذیرد. نتانیاهو برای منافع شخصی خود برای حمله به رفح اصرار دارد، این در حالیست که اگر هدف از حمله آزادسازی گروگان‌ها بود، می‌شد این کار را از طریق دستیابی به یک توافق نیز انجام داد. تمامی این گنگ بودن‌ها و پیچیدگی‌ها است که باعث می‌شود نتوان به قطعیت گفت آیا ورود اسرائیل به رفح همه جانبه است یا تنها در یک بخش با ابعاد کوچک. تاکید من بر این موضوع است که اسرائیلی‌ها در تمامی نشست‌های مذاکره‌های توافق و آتش بس نماینده و حضور داشته اند. نتانیاهو به علت اختلافات کابینه خود احساس کرده اگر توافق را بپذیرد با شکست کابینه مواجه خواهد شد و مهره‌های اصلی از کابینه خارج می‌شوند. به همین دلیل نیز تصور می‌کنم مشکلات شخصی نتانیاهو بر منافع جمعی اسرائیلی‌ها غالب شده است. این نکته بسیار مهمی است که بر آن تاکید دارم؛ حمله به رفح اصلا مساوی با دستیابی نتانیاهو به گروگان‌ها نخواهد بود. این احتمال وجود دارد که گروگان‌ها به جای دیگری منتقل شوند یا حتی کشته شوند. این مساوی با فاجعه‌ای داخلی در اسرائیل خواهد بود. ضمن این که فراموش نکنیم حمله به رفح حداقل یک ماه طول خواهد کشید و با تداوم کشتار مردم در منطقه، اعتراضات جهانی از جمله اعتراضات در دانشگاه‌ها نیز تشدید خواهد شد. اگر نتانیاهو به توافق تن در نداده و تندروی خود را ادامه دهد با مشکلاتی گسترده رو به رو خواهد شد.