به گزارش اشراف-سیده‌معصومه معاف‌رودپیشی، برکسی پوشیده نیست که زبان مادری در شکل‌گیری هویت فرهنگی و شخصیت افراد نقش پررنگی ایفا می‌کند. از این رو ضرورت نامگذاری یک روز در تقویم جهانی ملموس است، درنتیجه یونسکو با چشم‌انداز یاری به ماندگاری گوناگونی زبانی و فرهنگی در سراسر کره خاکی ۲۱ فوریه را روز جهانی زبان مادری اعلام و ثبت کرد. جالب است بدانیم برای نخستین‌بار به سال ۱۹۵۲ عده‌ای از دانشجویان دانشگاهی در پاکستان شرقی آن زمان، این روز را گرامی داشتند. آنها در آن روزگار دریافته بودند بسیاری از زبان‌های دنیا در خطر فراموشی قرار گرفته‌اند و ای کاش ما نیز در زمانه خودم این مهم را دریابیم و درصدد آموزش و فراگیری زبان مادری‌مان باشیم.

*تاریخچه نامگذاری

نخستین‌بار که سازمانی جهانی به نام یونسکو روز جهانی زبان مادری را به‌رسمیت شناخت، ۱۷ نوامبر ۱۹۹۹ بود. در ادامه این امر، به سال ۲۰۰۸ مجمع عمومی سازمان ملل متحد نیز این سال را سال جهانی زبان‌ها نامید. اکنون پرواضح است که لزوم بقای زبان مادری چیست؟ زیرا زبان بومی هر نقطه از جهان باعث ماندگاری فرهنگ، آیین، آداب و رسوم و زندگی افراد آنجا می‌شود. داشتن هویت فرهنگی چیزی نیست که بتوان از کنار آن به‌آسانی گذشت.

*هدف چیست؟

یکی از اهداف یادآوری به جهان برای روز زبان مادری و گرامیداشتش کمرنگ شدن آن است؛ چراکه اکنون نزدیک به ۴۰درصد از جمعیت دنیا به زبان مادری خود آشنایی چندانی ندارند یا با آن صحبت نمی‌کنند. بسیاری از جوامع دارای گوناگونی زبانی هستند- حال می‌خواهد به دلیل مهاجرت اقوام مختلف باشد یا هر دلیلی دیگری- مساله اساسی این است که بکوشیم از راه زبان مادری خود، آداب و سنن غنی فرهنگی‌مان را به دیگران معرفی کنیم وانتقال دهیم.

*در ایران زبان مادری چگونه است

کوتاه اینکه افزون بر زبان فارسی که زبان رایج ایران‌زمین است، درمجموع نزدیک به ۷۰ زبان و گویش موجود است و بزرگ‌ترین گروه‌های زبانی ایران را فارسی، آذربایجانی، کردی، ترکمنی، گیلکی، مازندرانی، تالشی، لری، عربی، بلوچی، لکی و تاتی تشکیل داده‌اند. شوربختانه هرچند زبان مادری فراوانی در کشورمان داریم، این زبان‌ها درکنار زبان فارسی به‌رسمیت شناخته نشده‌اند.

*راهکار

بهترین راهکار برای ارج نهادن به زبان مادری در ایران با چنین گنجینه پرارزشی از زبان‌ها و گویش‌ها، آموزش و فراگیری چند زبانه است، یعنی بهره‌مندی دست‌کم از سه زبان؛ اولین زبان زبان مادری، دومین زبان زبان ملی یا زبان رسمی کشور و سومین آنها زبان بین‌المللی است. پرواضح است آموزش زبان مادری با ارتقای کیفیت آموزش، توانایی یادگیری دیگر زبان‌ها را بالا می‌برد و فرآیند آموزش را تسهیل می‌کند.

به امید روزی که در کشورمان به این امر حیاتی بیشتر دقت‌نظر شود.