به گزارش اشراف، زهرا سلیمانی: جبار آذین منتقد سینما و تلویزیون و مدرس در گفت‌وگو با خبرنگار اشراف درباره ساخت و پرداخت سریال‌های امنیتی گفت: سازندگان اثر‌های پليسي و امنیتی باید برای دانش تخصصی و هنری و سینمایی تلوزیون مناسب باشند و نباید تاثیرگذاری و نقش موثر آثار را در فرهنگ‌سازی و باورمندی اجتماعی و اعتماد ملی را فدای سرگرم‌سازی کنند. طرح این سؤال که، تاثیر سریال‌های امنیتی بر آگاهی، کیفیت آثار و لزوم پرداخت آنها، با جبار آذین گفت‌وگو کردیم. مشروح این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانیم:

چند سالی میشود که سریال‌ های حاسوسی و امنیتی و پرداخت به آنها رونق گرفته، شما چه براوردی از این پرداخت‌ها‌ دارید و کیفیت آنها را چطور می‌دانید؟

یکی از گونه های مهم و جذاب و پر طرفدار جهان سینما و تلویزیون، ژانر پليسي است که قدمت تولید این‌گونه آثار به دوران نخستین پیدایش سینما می‌رسد. امروزه سینما پليسي به یک جریان مسلط سینمایی تبدیل شده و بخش بزرگی از بازار اقتصاد سینما و تلوزیون را در قبضه‌ی خود دارد و توانسته بهره‌گیری در فناوری و تحول در فرم ، شکل و ساخت و پرداخت هنری رخداد‌های مطرح اجتماعی و همچنین در موضوع های بروز و مخاطب پسند تداوم یابد. ژانر پليسي زیر مجموعه‌هایی مانند: وحشت، جنایی، جاسوسی و امنیتی دارد که با توجه به استقبال مخاطبان و رضایت تماشاگران تلوزیونی از یک سو و استفاده تجاری و ابزاری از سوی دیگر، دامنه‌ی تولید آن را گسترش دهد. در سینما‌ی ایران هم بخش قابل ملاحظه‌ای از فیلم‌های موفق سینمایی و سریال‌های موفق تلوزیونی در گونه‌‌ی پلیسی ساخته‌ شده‌اند و هرکدام در برهه تولید و نمایش نظرات مساعد تماشاگران را با خود همراه داشته‌اند. گرچه فیلم‌های فراوانی در حوزه‌ی سینمای پلیسی و جنایی در سینمای ایران ساخته شده است ولی این نوع آثار و ژانر پليسي در فضای سینمایی ایران نتوانسته به یک جریان سینمایی تحول یافته تبدیل شود.هنوز هم بهترین فیلم های جنایی و پليسي ایران متعلق به زنده‌یاد ساموئل خاچیکیان است. با فیلم‌هایی چون “دلهره”،”فریاد نیمه‌شب”،”عصیان” و…

شما به عنوان فردی که این فضا را تجربه کرده‌ فکر می‌کنید از چه زوایای دیگری می‌شود سراغ این موضوع رفت؟

تولید فیلم‌ها و سریال‌های پليسي و امنیتی باید ابعاد گسترده‌تری داشته باشند. اکثر سریال‌های امنیتی تلوزیون از نظر موضوع در چهارچوب فعالیت‌های موضوع‌های امنیتی و اطلاعاتی و انتظامی خلاصه‌ شده‌اند و کمتر اثری در فضای زندگی شخصی و اجتماعی شخصیت‌ها در محوریت قرار گرفته‌ است. به عنوان نمونه چند سریال امنیتی درباره وزرات اقتصادی و تروریست‌های اقتصادی و مشکلات سیاسی موجود است که صدمه‌های عوامل سیاسی و اقتصادی خارجی را نمایش داده است. اما هیچکدام از مسائل و سوژه‌های فیلم ها از زوایای مختلف افراد، گروه‌ها و جریان‌های متعدد و مختلف سیاسی و اقتصادی و فرهنگی و باند‌های به سوژه‌ها ورود نکرده‌اند و داستان‌ها در فضای محدود شغلی و اندکی اجتماعی جریان یافته و با شکست نیرو‌های شر توسط نیرو‌های خیر به پایان رسیده است.

جای چه شکل پرداختی در این بین خالی است؟

سریال‌های تلوزیون اگر از محدود نگری و سطحی سازی فراتر روند و پژوهشگرانه و تحلیل‌گرانه موضوع‌های امنیتی و اقتصادی را به نقد و چالش بکشند می‌توانند در شکل پرداخت متحول شوند وگرنه در اثر یکنواختی و تکرار حرکت در یک مسیر کوتاه، کوچک خواهند ماند و درجا خواهد زد و در مدتی کوتاه مخاطبان خود را از دست می‌دهند.

اساسا چقدر این سریال‌ها را تاثیرگذار می‌دانید؟ و به نظر شما رسالت این مجموعه‌ها چیست و چقدر تا به اینجا محقق شده؟

سریال‌های پليسي اساسأ جذاب هستند و مخاطب فراوانی دارند و مسائل و مضامین کمتر پرداخت شده‌ی امنیتی برای مخاطبان تازگی و جذابیت داشته و می‌توانند تماشاگران را با قصه‌ و شخصیت‌های خود همراه کنند. سازندگان اثر‌های پليسي و امنیتی باید برای دانش تخصصی و هنری و سینمایی تلوزیون مناسب باشند و نباید تاثیرگذاری و نقش موثر این نوع از تولیدات را در فرهنگ‌سازی، باورمندی اجتماعی، ایجاد همدلی و وحدت، را فدای سرگرم‌سازی کنند. علاوه بر این می‌بایست بر مضامین پذیرفتنی و ساختار جذاب هنری و سرگرم‌کننده که خاصِ نظر مردم  لحاظ کنند و از کیشه و تدام تکرار ها کم کنند و به دنبال تازه‌ها باشند.

برای جلوگیری از کلیشه شدن روایت‌های این مجموعه‌ها چه پیشنهادی دارید؟

تولید مجموعه‌های پليسي امنیتی و خانوادگی و پليسي امنیتی اجتماعی با رویکرد ملی و دوری از محدودنگری و گروه‌گرایی می‌تواند این گروه از آثار را از درجا زدن و کلیشه شدن رها کند. پرداختن به مسائل خانوادگی و شخصیتی پردازی خوب و به دور از اغراق، غلو، شعار. حادثه‌ پردازی و دوری از چاشنی‌های کاذب عاشقانه و حرف‌های تکراری همراه با پشتوانه و همکاری عوامل حرفه‌ای تولید و پرداخت از زاویه دید مردم نه فقط مسئولان از جمله عواملی هستند که می‌تواند مانع تکرار و کلیشه شدن سریال‌ها بشود.

شما ضرورت پرداخت به این موضوعات را در چه می‌بینید؟

تولید آثار پليسي و امنیتی از نظر اجتماعی و هنری برای جامعه و خانواده هنر کشور و ارتقا دانش و اطلاعات عمومی مردم یک امر لازم است، بخشی از آنچه که در سریال‌های امنیتی بازگو و افشا می‌شود در نگاه درست اجتماعی به عملکرد نیرو‌های امنیتی و عوامل داخلی و خارجی که با آن‌ها بسیار تاثیرگذار است.

محتوای این فیلم‌ها شعاری نیست؟

بر هرحال سینما و تلوزیون به تولیدات این‌چنینی نیازمند‌ است و نیاز مبرم دارد و اگر قوی، سالم و با محتوا و واقع‌گرایانه و فاخر ساخته شوند از نگاه مردم مقبولیت می‌یابند. در این آثار باید از دروغ پردازی، غلو، سطحی‌نگری، تقلید و کپی‌سازی اکیدا اجتناب کرد. تولید مجموعه‌ها و فیلم‌های پلیسی و امنیتی، هنرمندان کاربلد و متخصص و مردم‌شناس نیاز دارد و نباید در ساخت آن‌ها سلیقه و سفارش اعمال شود تا بخش هنرمندی هنرمندان مخدوش گردد. سریال‌های تلوزیونی پلیسی امنیتی در آشتی مردم با تلوزیون و و پیوسته بودن آن و همچنین در ارتقا دانش اجتماعی تاثیر عمده و سازنده دارد.