به گزارش اشراف- کمیل نقی پور، محمدجواد ظریف روز گذشته به منظور رایزنی با سرگئی لاوروف همتای روس خود و ابلاغ پیام حسن روحانی برای ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، وارد این کشور شد. ظریف در جریان سی‌امین سفر خود به این کشور، پس از ورود به مسکو درباره فاصله کوتاه ۲ سفر اخیرش به روسیه گفت: متعاقب صحبت‌های «روحانی» و «پوتین» قرار شد گفت‌وگوهایی در مسکو انجام شود. وی افزود: روابط جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه راهبردی است و در شرایط کنونی که تحولات عمده‌ای در سطح بین‌الملل در حال وقوع است، ضروری است گفت‌وگوها میان ما و دولت روسیه و سایر دوستان‌مان مثل دولت چین مرتب انجام شود. وزیر امور خارجه با ابراز امیدواری درباره نتایج این سفر، تأکید کرد: روابط دوجانبه، موضوعات مربوط به منطقه و برجام، محور گفت‌وگوها در این سفر خواهد بود.

ظریف همچنین در پاسخ به سوالی درباره اینکه مارس سال آینده بیستمین سال توافقات ایران و روسیه است، آیا ایران برنامه‌ای برای تمدید این توافق دارد؟ گفت: تمدید قرارداد در دستور کار ما است و اگر دوستان روس آماده باشند قرارداد بلندمدت دیگری داشته باشیم، قابل بررسی است و حتما تمدید قرارداد در دستور کار ما قرار دارد.

معاهده اساس روابط متقابل و اصول همکاری بین جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه در مسکو به تاریخ بیست‌و‌دوم اسفند‌ماه سال ۷۹ هجری شمسی برابر با دوازدهم مارس ۲۰۰۱ میلادی امضا شد. این معاهده دارای ۲۱ ماده است و برای ۱۰ سال عقد شده بود و در آن تأکید شده است در صورتی که طرفین حداقل یک سال قبل از پایان اعتبار آن به صورت کتبی طرف دیگر را از قصد خود پیرامون قطع اعتبار معاهده مطلع نسازد، خود‌به‌خود برای دوره‌های ۵ ساله بعدی تمدید می‌شود. این معاهده ۲۱ ماده‌ای را می‌توان سندی مشترک در راستای سیاست‌های ۲ کشور در امور مختلف از جمله رویکردهای منطقه‌ای دانست. بر مبنای مواد ۲، ۳ و ۴ این معاهده «هر یک از طرفین متعهد می‌شوند از توسل به زور و تهدید در روابط فی‌مابین پرهیز نموده و اجازه ندهند از سرزمین‌شان برای تجاوز و‌ عملیات خرابکاری و تجزیه‌طلبی علیه طرف دیگر استفاده شود»، «چنانچه یکی از طرفین مورد تجاوز کشور دیگری قرار بگیرد، طرف دیگر ملزم می‌باشد از هر گونه مساعدت نظامی یا کمک‌های دیگر به‌ متجاوز که موجبات ادامه تجاوز را فراهم می‌آورد، خودداری نموده و سعی نماید اختلافات به وجود آمده بر اساس منشور ملل متحد و اصول‌ کلی حقوق بین‌الملل حل‌و‌فصل گردد»، همچنین «طرفین موافقت می‌نمایند اختلافات احتمالی بین خود را صرفا از طرق مسالمت‌آمیز حل‌و‌فصل نمایند». مساعدت نسبت به مناسبات درازمدت و متقابل در زمینه طرح‌های مشترک در زمینه‌های حمل‌و‌نقل، انرژی از جمله: ‌استفاده صلح‌جویانه از انرژی هسته‌ای، احداث نیروگاه‌های اتمی، صنایع، علوم، فنون، کشاورزی و بهداشت عمومی از دیگر مباحث مطرح شده در این معاهده است که در ماده ششم به آن پرداخته شده است. تبادل اطلاعات و تجربیات، ارائه تسهیلات در زمینه صدور روادید، گسترش همکاری‌های فرهنگی و دانشگاهی، توسعه روابط پارلمانی، فعالیت‌های صحیح زیست‌محیطی، مبارزه با تروریسم و مبارزه با اشکال مختلف نژادپرستی از جمله مسائل دیگری است که در این توافق به آن اشاره شده است.

سفر وزیر امور خارجه به روسیه را فراتر از اهداف تشریح‌شده آن می‌توان به‌مثابه گامی در راستای تقویت مناسبات سیاسی، اقتصادی و امنیتی میان تهران- مسکو به حساب آورد؛ امری که مجموعه حوادث اخیر از جمله تلاش‌های دولت آمریکا برای تمدید تحریم‌های تسلیحاتی ایران که مهرماه سال جاری منقضی خواهد شد و حمایت همه‌جانبه روسیه از حقوق ایران در مقابل موضع تهاجمی آمریکا را می‌توان به عنوان یکی از شاهدمثال‌های آن به حساب آورد. همچنین مانور مشترک دریایی میان جمهوری اسلامی ایران، روسیه و چین با عنوان «کمربند امنیت دریایی» که دی‌ماه سال گذشته در آب‌های اقیانوس هند و دریای عمان برگزار و با بازتاب زیادی نیز مواجه شد، از دیگر مصادیق این امر است.

خبرگزاری آسوشیتدپرس همان زمان با اشاره به اینکه ایران در بحبوحه تحریم‌های اقتصادی بی‌سابقه از سوی واشنگتن، خواستار افزایش همکاری‌های نظامی با پکن و مسکو شده است، به نقل از سخنگوی وزارت دفاع چین این رزمایش را عاملی جهت تعمیق همکاری ۳ کشور خوانده بود.

حضور مشترک نظامی ایران و روسیه در جریان مبارزه با گروه‌های تکفیری و تروریستی در سوریه و هدف مشترکی که هر ۲ کشور در زمینه تضعیف و ریشه‌کنی این گروه‌ها تعقیب می‌کردند، از دیگر همکاری‌های مشترک میان ۲ کشور در سال‌های اخیر به شمار می‌رود که باعث تضعیف جایگاه آمریکا به عنوان رقیب مشترک هر ۲ کشور در غرب آسیا شد.

نهایتا در روزهایی که توجه عمده تحلیلگران به توافق همکاری ۲۵ ساله میان ایران و چین جلب شده است، سفر ظریف به روسیه، گسترش همکاری‌های ۲ کشور و نهایتا تمدید معاهده ۲۰ ساله ایران و روسیه را می‌توان نشانی از محکم کوبیدن میخ روابط جدید کشورمان با قدرت‌های شرقی دانست.