اشراف – مليجه عنبري: تعطیلات نوروز ۱۴۰۲ به عنوان مهمترین رویداد گردشگری کشور در حالی به پایان رسید که به دلیل عدم استقبال مردم از تورها و هتل‌های داخلی، بهره چندانی برای صنعت گردشگری رسمی کشور نداشت و بیش از آنکه سرمایه‌گذاران بخش گردشگری از این رویداد منتفع شوند، اقامتگاه‌های غیررسمی و رستوران‌ها بهره بیشتری از آن رویداد بردند. اما سوال اینجاست که چرا گرایش مردم به سمت تورها و هتل‌ها کاهش داشته است؟

آمارهای رسمی حاکی از این است که مجموع فضاهای اقامتی رسمی کشور اعم از هتل‌ها، مسافرخانه‌ها و مراکز اقامتی حدود ۵۰۰ هزار نفر اقامت به ازای هر شب است که اگر این عدد در مدت ۲۰ روز تعطیلات نوروزی ضرب شود، سرجمع فضای اقامتی رسمی چیزی حدود ۱۰ میلیون نفر برای تعطیلات نوروز خواهد بود. این ظرفیت در حالی است که سرجمع اقامت مسافران داخلی در نوروز ۱۴۰۲ بالغ بر ۵۷ میلیون نفر اقامت ثبت شده است. تازه این عددی است که به صورت رسمی محاسبه و ثبت شده و بخشی از این عدد نیز به واسطه اقامت اشخاص در منازل بستگان یا به صورت چادری ثبت نشده است.

حالا در شرایطی که ظرفیت اقامتگاه‌های رسمی و هتل‌ها تنها جوابگوی یک ششم نیازهاست؛ با این وجود، تنها ۶۰ درصد از ظرفیت‌ها هتل‌ها در ایام نوروز پر شده بود و بخشی از آن خالی مانده بود که دلیل آن را باید در جای دیگری جستجو کرد.

به لحاظ فرهنگی، بخش مهمی از مردم در ایام نوروز به مسافرت دسته جمعی می‌پردازند و وقتی تعداد افراد سفر از ۸ یا ۱۰ نفر بالاتر می‌رود، تقریبا هیچ کدام ازاقامتگاه‌های رسمی امکان ارائه خدمت به این مسافران را ندارند. عمده اتاق‌های موجود در هتل‌های برای ظرفیت تا چهار نفر مسافر تعبیه شده و از سوی دیگر نیز، وقتی تعداد مسافران از ۴ نفر فراتر می‌رود در عمل آنچنان هزینه افزایش می‌یابد که تامین آن به سختی برای یک خانواده متوسط امکان‌پذیر است.

به لحاظ اقتصادی نیز، وقتی تورم بالایی در کشور حاکم است و تمامی لوازم و وسایل با افزایش قیمت همراه بوده، خدمات سفر نیز از این قضیه مستثنی نبوده و این افزایش قیمت شامل حال هتل‌ها نیز می‌شود. میانگین هزینه یک شب اقامت در اتاق دو تخته در هتل‌های داخلی اگر به نرخ ارزی محاسبه شود، از حدود ۲۰ دلار در هر شب آغاز می‌شود که در مقایسه با نرخ هتل‌ها در سایر کشورهای دنیا، عدد بالایی نیست اما با این وجود، برای مسافران داخلی همین مقدار نیز قابل تحمل نبوده و خانواده‌ها ترجیح می‌دهند در مسافرت‌هایی مثل ایام نوروز به سمت اقامت چادری یا اقامت در خانه‌های غیررسمی گرایش پیدا کنند و همین مسئله موجب خالی ماندن بخشی از ظرفیت اقامتگاهی رسمی در ایام پیک نوروز می‌شود.

علاوه بر موضوعات گفته شده، مسئله دیگری که در گردشگری نوروز قابل توجه بود این بود که با وجود گستردگی مراکز سیاحتی و دیدنی ایران در جای جای کشور به خصوص روستاها و جنگل‌ها و کوه‌ها، گرایش عمده سفرها به سمت مراکز استان‌ها و شهرهای بزرگ بوده و کمتر مردم به سمت جاهای دیدنی و غیررسمی گرایش پیدا کرده‌اند.

حالا با این شرایط به نظر می‌رسد، در کنار این که جامعه هتلداران و تور داران کشور باید با کمک دولت، خدمات مسافرتی ارزان برای مسافران طبقه متوسط و پایین‌تر تعریف کنند، در کنار آن نیز، دستگاه تبلیغاتی و فرهنگی به ترویج گردشگری و تورهای رسمی بپردازد.