به گزارش اشراف،سیده‌معصومه معاف‌رودپیشی، بی‌شک بسیاری از ما حتی محل دقیق این خطه زیبا و سرسبز کشورمان با پیشینه‌ای سترگ و انسان‌هایی دلیر و بزرگ را نمی‌دانیم. استانی که مرکزش شهرکرد است و برابر با یک‌درصد از کل وسعت ایران را تشکیل می‌دهد و بیست‌ودومین استان ایران از نظر مساحت به‌شمار می‌رود.

به بهانه گرامیداشت این روز در بهمن‌ماه پیرامون این استان نکاتی را درج می‌کنیم که یادآوری آن خالی از لطف نیست.

*جایگاه جغرافیایی

چهارمحال‌وبختیاری به‌لحاظ موقعیت مکانی از شمال و شرق به استان اصفهان، از غرب به استان خوزستان، از جنوب به استان کهگیلویه‌وبویراحمد و از شمال غربی به استان لرستان ختم می‌شود. حال چرا لقب این استان «بام ایران» است؟ زیرا میانگین ارتفاع در این استان ۲۱۵۳ متر است. چهارمحال‌وبختیاری ازجمله مناطق کوهستانی فلات مرکزی ایران محسوب می‌شود.

شهرها و شهرستان‌های این استان شامل شهرکرد، بروجن، لردگان، فارسان، اردل، کوهرنگ، کیار، بن، سامان، خان‌میرزا و فلارد می‌شوند.

*زبان

به‌طور خلاصه زبان‌های رایج در این سرزمین پهناور بختیاری، فارسی و ترکی هستند. البته مرکز آن، هفشجان، بروجن، فرخ‌شهر و برخی دیگر از شهرهایش به زبان فارسی با لهجه خاص خود گفت‌وگو می‌کنند.

* آیین و سنن

– عروسی

یکی از رسم‌های بسیار جالب در میان بختیاری‌ها رسم شکار است که پیش از ازدواج داماد آینده برای تهیه گوشت غذای مراسم شادی به شكار می‌رود و از سویی عروس آینده هم سرگرم دوخت و دوز لباس شادکامی می‌شود. درعین‌حال برای این رسم زیبا کارهای بسیاری انجام می‌شود تا درنهایت داماد با شکاری خوب و پیروزمندانه به ایل باز می‌گردد و جشن و پایکوبی صورت می‌گیرد.

– سوگواری

بی‌تردید اگر به سرزمین بختیاری رفته باشید شیرهای سنگی را بر مزار ازدست‌رفتگان دیده‌اید. بنابر آیینی کهن بر آرامگاه مردان شجاع بختیاری نماد دلاوری نصب می‌شود که همین شیرسنگی یا بردسنگی است. رسوم بسیاری در این زمینه وجود دارد که در این مقال نمی‌گنجد فقط اشاره کنیم به خوانش ترانه‌های غم‌انگیز و سوزناك که به «گاگریو» مشهور است که با ساز همراه می‌شود.

-گشت‌وگذار

نخستین شنبه نوروز، ویژه گردش بانوان و کودکان است، به‌طوری‌که آنان بدون‌حضور دیگر اعضای خانواده به قصد چیدن گیاهان خوراکی و درمانی می‌روند؛ گیاهانی که به‌دلیل فرارسیدن بهار تروتازه هستند و در مزارع و با‌غ‌ها روییده‌اند. باورشان این است که با این کار بدیمنی‌ها و پلیدی‌ها را برای شروع سالی نیک از خود دور می‌کنند و به این روز «شنبه‌گردش» یا «شنبه‌گردی» می‌گویند.

– پوشش

اگر بخواهیم درباره پوشش این سرزمین بگوییم دارای تنوع و گوناگونی بسیار است، ازجمله «چوقا» یا «چوخا» که نوعی عبای دهقانان و از جنس پشم است و مردان آن را بر تن می‌کنند. شاید دیده باشید پوششی با خط‌های تیره آبی یا به رنگ مشکی که حدود یک‌سده پیش به وسیله خان‌های بختیاری رواج یافت.

پوشش بانوان هم بسیار زیبا و متفاوت است؛ ناگفته پیداست که از مرغوب‌ترین پارچه‌ها با الیافی کم‌نظیر تهیه می‌شوند. در بیشتر موارد برای دوخت لباس محلی از چهارمتر پارچه بهره می‌برند که دور کمرش چاک‌دار و کلوش و بسیار راحت است. جالب است شلوار زنان به‌اندازه‌ای چین‌دار است که گویی دامن برتن دارند. می‌نا، لچك، جلیقه و كلجه- که به‌شکل کت است- از دیگر پوشش‌های خانم‌هاست. بهترین مخمل‌ها، حریرها و ابریشم‌ها در این پارچه‌ها به‌چشم می‌خورد.

* خوراک

اگر از همه این زیبایی‌ بتوان چشم‌پوشی کرد، از خوراک روزمره مردم این منطقه نمی‌توان گذشت؛ آش نار، آوریز، اوترشی، کاچی شیر، کشک‌وکدو، کباب بختیاری، شله بریان، شوربای قیمه‌ریزه، گوشت‌وگندم، ماست میش و شکر، رگو،آماج، اشکنه، اوکندی، آب دیز، نوچیزی، جیر، انواع آش و شربت‌های و نان‌های محلی را از قلم نیندازیم که همگی لذیذ هستند.

در خاتمه باز هم روز بیستم بهمن را که روز گرامیداشت چهارمحال و بختیاری است شادباش می‌گوییم…