به گزارش اشراف به نقل از فرهنگیان پرس، معماری نامناسب فضاهای آموزشی میتواند تأثیرات عمیق و گاه جبران­ ناپذیری بر سلامت روان دانش آموزان بگذارد. محیط­های تاریک، تنگ و فاقد نور طبیعی و تهویه مناسب، احساس افسردگی و خستگی را در دانش­ آموزان تشدید میکند.

تحقیقات نشان داده است که کلاسهای درس با طراحی نامناسب، بهویژه آنهایی که از پنجره­های کوچک و نور مصنوعی استفاده می کنند، سطح استرس و اضطراب دانشآموزان را افزایش میدهند. همچنین، نبود فضای سبز و محیطهای بازی مناسب، فرصت تخلیه انرژی و کاهش تنش های روانی را از آنها می گیرد.

علاوه بر این، چیدمان غیرارگونومیک میز و نیمکتها و نبود فضاهای جمعی برای تعاملات اجتماعی، می تواند احساس انزوا و نارضایتی را در دانش آموزان تقویت کند. معماری یکنواخت و بدون خلاقیت نیز انگیزه یادگیری را کاهش داده و احساس کسالت و بیعلاقگی به محیط مدرسه را ایجاد میکند.

در مقابل، طراحی هوشمندانه فضاهای آموزشی با نور طبیعی، رنگهای شاد، فضاهای باز و امکانات مناسب، نه تنها به بهبود خلقوخوی دانش آموزان کمک میکند، بلکه عملکرد تحصیلی و روابط اجتماعی آنها را نیز ارتقا می دهد. بنابراین، توجه به معماری مدارس یک ضرورت انکارناپذیر در حفظ سلامت روان نسل آینده است.

همین ضرورت در همایش مدرسه ایرانی معماری ایرانی مطرح شود. حمیدرضا خان محمدی، رئیس سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس کشور، در این همایش که در دانشگاه تربیت مدرس برگزار شد، عنوان کرد: فضای فیزیکی مدرسه، معلم دوم دانش‌آموزان است و در عصر حاضر، فضای مجازی و تعطیلی‌های مکرر، دانش‌آموزان را به سمت فردگرایی سوق می‌دهد.

وی افزود: فناوری‌های نوین و فضای مجازی، دانش‌آموزان را از اجتماع دور کرده و به انزوا نزدیک می‌کند. تعطیلی‌های مکرر مدارس نیز این وضعیت را تشدید می‌کند. اگر معماری مدرسه به گونه‌ای باشد که انزوا را تقویت کند، یعنی فضاهای کاملاً مجرد، بدون پیوستگی و ارتباط با محیط بیرون، باعث انزوای بیشتر دانش‌آموزان می‌شود.

خان محمدی در ادامه به اهمیت طراحی مدارس با در نظر گرفتن اقلیم مناطق مختلف کشور اشاره کرد و گفت: بحث گرمایش و استفاده از نور طبیعی، بخش دیگری از موضوع است. در بسیاری از شهرها، نور طبیعی را از پشت بام به طبقه اول منتقل می‌کنند. در مناطقی مانند هرمزگان نیز برای خنک شدن، از بادگیر طبیعی استفاده می‌شود.

نقش حیاط مدارس هویت‌بخشی به دانش‌آموزان

رئیس سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس کشور، به نقش حیاط مدارس در ایجاد جذابیت و هویت‌بخشی به دانش‌آموزان تأکید کرد و بیان داشت: برخی مواقع، معماران فضایی را طراحی می‌کنند که هیچ جذابیتی برای دانش‌آموزان ندارد. به‌خصوص در حیاط مدرسه، می‌توان جذابیت‌های لازم را ایجاد کرد و به هویت دانش‌آموزان نیز کمک کرد. مدرسه باید با محله مرتبط باشد، دانش‌آموز نباید برای بازی به کوچه برود و درِ مدرسه باید عصرها به روی شهروندان باز باشد.

وی با اشاره به حجم بالای ساخت و ساز مدارس در کشور، به لزوم هماهنگی بین دستگاه‌های مختلف در این زمینه اشاره کرد و گفت: ما تنها دستگاهی هستیم که به صورت دولتی هم طراحی، اجرا و نظارت می‌کنیم. در طرح‌های نهضت ملی مسکن که به شهرها الحاق می‌شود، چقدر از ما نظر خواسته‌اند؟ یکی از وزرایی که قطعاً باید در شورای عالی شهرسازی حضور داشته باشد، وزیر آموزش و پرورش است.

خان محمدی در پایان به برنامه هفتم توسعه و تأکید رئیس جمهور بر کاهش تنوع مدارس اشاره کرد و گفت: در برنامه هفتم توسعه آمده است که ۲۰۰ مجتمع آموزشی بزرگ مقیاس را طراحی کنیم و وزارت راه و شهرسازی باید زمین آن را تأمین کند. چرا اکنون برای ساخت مدرسه زمین نداریم؟ رئیس جمهور بر کاهش تنوع مدارس و قرار گرفتن تمام استعدادها در کنار هم تأکید دارد.